Men spreekt van artrose wanneer het kraakbeen in een of meerdere gewrichten beschadigd is en onvoldoende herstelt.
In een gewricht komen twee of meer botuiteinden bij elkaar. Als die botuiteinden direct tegen elkaar aankomen, kunnen ze beschadigd raken. Daarom zijn de koppen van de botten bedekt met een laagje speciaal kraakbeen. Dit heet hyalien kraakbeen en het is zeer glad. Daardoor kunnen de botten in het gewricht soepel en zonder pijn ten opzichte van elkaar bewegen. Maar ook dit gladde kraakbeen kan natuurlijk beschadigen. Daarom worden de gewrichten ook nog gesmeerd met een stroperige vloeistof die synovia heet. Deze vloeistof wordt geproduceerd door een slijmvlies, het synovium, dat de gewrichtsvloeistof binnen het kapsel houdt dat om het gewricht heen zit.
Door allerlei omstandigheden, zoals blessures of te zware, langdurige of verkeerde belasting, kan het hyaliene kraakbeen in een gewricht toch beschadigen. Beschadigd kraakbeen herstelt moeilijk, omdat het geen zenuwen, bloedvaten en lymfe-afvoer bevat.
Dergelijke beschadigingen kunnen ontstekingsreacties op gang brengen die chronisch worden. Hierdoor wordt het hyaliene kraakbeen nog verder afgebroken.
Artrose kan vastgesteld worden door middel van een röntgenfoto. Kraakbeen is niet zichtbaar op een röntgenfoto. Dat betekent dat er in een gezond gewricht altijd ruimte te zien is tussen de botuiteinden. Hoe smaller deze gewrichtsspleet is op een röntgenfoto, des te ernstiger het kraakbeen is aangetast. Als de botten elkaar raken, is het kraakbeen helemaal afgesleten.
Artrose komt het meest voor in de gewrichten van de heupen, de knieën, de handen, de nek, de rug (onderrug of gehele rug) en de voeten. De pijn kan vanuit het gewricht vaak ver uitstralen. Pijn in de lies kan bijvoorbeeld het gevolg zijn van artrose in het heupgewricht.
Wat is het verschil tussen artrose en reuma?
Artrose en Reuma (reumatoïde artritis) zijn twee aandoeningen die vaak samengaan. Er zijn echter essentiële verschillen tussen deze aandoeningen. Bij reuma is de oorzaak van de gewrichtsaandoening een ontsteking. Reuma wordt vaak beschouwd als een auto-immuunziekte. Bij artrose is de oorzaak slijtage, bijvoorbeeld ten gevolge van vergroeiing of onjuiste belasting. De ontsteking bij reuma kan leiden tot artrose. Andersom kan ook de slijtage leiden tot een ontsteking en daarmee reumatische klachten veroorzaken. De aandoeningen zelf, en de behandeling en preventie ervan verschillen echter.
Artrose en Poly-artrose
Poly-artrose en artrose worden vaak met elkaar verward. Ook tussen deze twee aandoeningen zijn er essentiële verschillen. Poly-artrose wordt vaak beschouwd als een auto-immuunziekte. De gewrichtsaandoeningen ontstaan in verschillende gewrichten, zonder dat er een direct verband is met onjuiste of overbelasting. Bij artrose is de oorzaak slijtage, bijvoorbeeld ten gevolge van vergroeiing of onjuiste belasting. Artrose wordt ook wel mono-articulaire artrose genoemd, artrose in een enkel gewricht.